DDA

Dorosłe Dzieci Alkoholików (DDA)

Analizując funkcjonowanie rodziny z problemem alkoholowym, z łatwością można dostrzec, że w najtrudniejszej sytuacji są dzieci osób pijących, które nie miały żadnego wpływu na funkcjonowanie systemu, w jakim się znalazły. Dorosłe Dzieci Alkoholików nadal zmagają się z konsekwencjami jego dysfunkcji, mimo osiągnięcia dojrzałego wieku i prowadzenia samodzielnego życia.

Wspólne doświadczenia Dorosłych Dzieci Alkoholików

Mimo istniejących różnic indywidualnych można określić pewien charakterystyczny zbiór doświadczeń, którym musiały sprostać osoby wychowane w rodzinie z problemem alkoholowym. Należą do nich między innymi:

• poczucie braku oparcia i odrzucenia,
• trwanie w chaosie i braku możliwości przewidywania przyszłych zdarzeń,
• funkcjonowanie w ciągłym poczuciu zagrożenia, napięcia, wraz z doświadczaniem aktów przemocy (niekiedy również seksualnej),
• życie w systemie pozbawionym norm i wartości.

Przetrwanie w świecie przemocy pozbawionym reguł i wartości bez możliwości uzyskania wsparcia – często też w połączeniu z koniecznością przejęcia obowiązków rodzica lub rodziców – wymaga od dziecka wręcz natychmiastowego przystosowania się. Efektem tego jest wypracowanie mechanizmów obronnych pozwalających na poradzenie sobie z brutalną rzeczywistością.

Warto zwrócić uwagę, iż dziecko wychowywane w takich okolicznościach żyje w ciągłym stresie, z którym próbuje radzić sobie w pojedynkę, gdyż doświadczany wstyd uniemożliwia mu poszukiwanie pomocy na zewnątrz.

Początkowo nadzieją na zmianę tej trudnej sytuacji jest osiągnięcie wieku dorosłego i usamodzielnienie się. W wielu jednak przypadkach problemy nie kończą się wraz z wkroczeniem dorosłość. Osoby wychowane w rodzinie alkoholowej, którym trudno poradzić sobie w kolejnych etapach życia przez doświadczenia z dzieciństwa, określamy mianem osób z syndromem DDA.

Role, jakie przyjmują dzieci w rodzinach alkoholowych

Wychowywane w rodzinie alkoholowej dziecko ma tendencję do poszukiwania dla siebie nowej roli w zaburzonym systemie rodzinnym – wynika ona z potrzeby utrzymania równowagi, obronienia się przed dysfunkcjami spowodowanymi przez nałóg. Dzieci z rodzin alkoholowych najczęściej wcielają się w role: bohatera rodzinnego, kozła ofiarnego, maskotki, wspomagacza bądź dziecka zagubionego. Zdarza się, że reprezentują kilka ról jednocześnie. Często ulegają też parentyfikacji – mechanizmowi, w którym przejmują zadania rodziców, stając się ich opiekunem czy powiernikiem. Niekiedy zmuszone są również do zajmowania się własnym rodzeństwem. Obciążenia te są z reguły nieadekwatne do poziomu rozwoju dziecka, a sam mechanizm występuje także w rodzinach z innymi dysfunkcjami niż problem uzależnienia.

Dorosłe Dzieci Alkoholików powielają mechanizmy wyuczone w dzieciństwie, przyjmując znane z przeszłości role. Ujawniają podobne cechy i zachowania do tych, które dawniej pomogły im przetrwać. Z tego powodu, podejrzewając u siebie syndrom DDA, warto przyjrzeć się objawom charakterystycznym dla osób wychowanych w rodzinie alkoholowej.

Kim jest Dorosłe Dziecko Alkoholika i na czym polega syndrom DDA?

Efektem doświadczeń wyniesionych z życia w rodzinie z problemem alkoholowym są pewne utrwalone schematy zachowań i reakcji emocjonalnych, które utrudniają osiągnięcie zadowolenia i satysfakcji, a zwłaszcza nawiązywanie bliskich relacji z innymi ludźmi w dorosłym życiu.

Do zespołu cech Dorosłych Dzieci Alkoholików należą:

• problemy z samooceną, zaburzone poczucie własnej wartości;
• przeżywanie stanu przewlekłego napięcia emocjonalnego (stałe pogotowie emocjonalne), często silnego lęku przed odrzuceniem;
• trudności w przeżywaniu przyjemności i nadwrażliwość na cierpienie, poczucie bycia nieszczęśliwym;
• nieumiejętność odprężenia się, odpoczynku;
• trudności w rozpoznawaniu uczuć, nierzadko „zamrożenie emocjonalne”;
• posiadanie sztywnych, zagrażających schematów myślenia o innych, o sobie, o świecie;
• wyparcie własnych potrzeb, gotowość do spełniania oczekiwań innych;
• trudności wchodzenia w bliskie związki z ludźmi;
• lęk przed nowymi sytuacjami w życiu.

Nie wszystkie osoby wzrastające w rodzinie alkoholowej doświadczają nasilonych objawów syndromu DDA – większość radzi sobie dobrze ze sobą i swoim problemami, a jeśli przeżywają trudności skutecznie rozwiązują je bez pomocy specjalistów.

Dorosłe Dzieci Alkoholików mogą osiągać wiele sukcesów w życiu, zwłaszcza zawodowym. Nasilenie cech DDA może jednak przeszkadzać w codziennym życiu i wówczas wymaga podjęcia psychoterapii. Niekiedy bowiem Dorosłe Dzieci Alkoholików ze względu na przebyte traumy przejawiają tendencję do uzależnień – wówczas oprócz terapii DDA wymagają też terapii uzależnień, czasem również leczenia depresji.

Pomoc terapeutyczna dla Dorosłych Dzieci Alkoholików

Oferta pomocy terapeutycznej dla Dorosłych Dzieci Alkoholików jest bardzo ważnym elementem systemu pomocy dla rodzin z problemem alkoholowym. Terapię DDA oferują niektóre placówki leczenia uzależnienia od alkoholu – jest ona prowadzona przez specjalistów psychoterapii uzależnień lub psychoterapeutów, którzy ukończyli dodatkowo specjalistyczne przeszkolenie w prowadzeniu psychoterapii DDA. Lista placówek lecznictwa odwykowego w Polsce znajduje się na stronie internetowej Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych www.parpa.pl.

Więcej informacji na temat dzieci w rodzinie z problemem alkoholowym oraz syndromu Dorosłych Dzieci Alkoholików znajduje się na stronach internetowych: www.dda.pl oraz www.dda.rosa.org.pl.