Leczenie uzależnień - na czym polega terapia?

Zarówno dzieci, jak i dorośli wpadają nieraz w pułapkę uzależnień - czasem na tyle podstępną, że nie radzą sobie z nią sami. Leczenie uzależnień wspierane przez lekarzy i specjalistów ma pomóc tym osobom przezwyciężyć ich zależność od substancji psychoaktywnych lub zachowań. Jak takie leczenie przebiega?

Terapia może obejmować różne formy pomocy, takie jak: spotkania terapeutyczne w grupie, psychoterapia indywidualna, wsparcie psychologa, psychoedukacja i kontakt ze społecznością terapeutyczną.

Leczenie uzależnień może przyjmować postać spotkań o różnej częstotliwości - zarówno takich, które odbywają się kilka razy w tygodniu, jak i całodobowego leczenia w specjalnym ośrodku, trwającego nawet miesiąc lub dłużej.

Najważniejszy jednak i zarazem najtrudniejszy jest ten pierwszy krok osoby uzależnionej na drodze szukania profesjonalnej pomocy.

Od czego zaczyna się leczenie?

Terapię uzależnień poprzedza zwykle kilka spotkań, które mają na celu zdiagnozowanie pacjenta - ich efektem jest decyzja dotycząca tego, w jakiej formie będzie prowadzone leczenie uzależnienia.

Może się okazać, że np. w przypadku uzależnienia od alkoholu, leków czy narkotyków, przed rozpoczęciem właściwej terapii konieczna będzie detoksykacja organizmu, wspierana leczeniem farmakologicznym.

Wszystko po to, aby pacjent do terapii przystąpił już po przywróceniu psychofizycznej równowagi.

Ile trwa leczenie uzależnień?

Długość leczenia uzależnień to kwestia indywidualna dla każdego pacjenta, zależna od rodzaju uzależnienia, okresu jego trwania, zaawansowania i spustoszenia, jakie sieje w organizmie i życiu pacjenta. Ilość spotkań podczas terapii zależeć będzie od intensywności leczenia, które zaplanował lekarz/terapeuta oraz determinacji chorego.

Jest to najczęściej leczenie etapowe, przy czym jeden etap może trwać nawet kilka miesięcy - to ważne dla trwałych efektów terapii, leczenie uzależnień to nie jest ekspresowa terapia. Poważne problemy pacjenta wymagają poważnego potraktowania, a całkowite wyjście z nałogu może trwać nawet latami.

Rodzaje uzależnień

Uzależnienie to zaburzenie o podłożu psychicznym lub/i fizycznym, zmuszające pacjenta do wykonania określonych czynności lub zażycia pewnych substancji. Następstwem tego jest najczęściej obniżenie samopoczucia, poczucie moralnego dyskomfortu i straty materialne.

Uzależnienie w kontekście społecznym bardzo często prowadzi do zachowań autodestruktywnych, które bardzo mocno uderzają zwłaszcza w życie rodzinne i zawodowe chorego - stanowią źródło cierpienia zarówno dla uzależnionego, jak i dla jego najbliższego otoczenia, mogąc powodować współuzależnienie.

Wyróżnić możemy dwa rodzaje uzależnień: chemiczne (od substancji, np. takich jak: leki, narkotyki, nikotyna, alkohol) oraz behawioralne (od zachowań, np. od seksu, jedzenia, zakupów, itp.).

Wiedza o rodzajach uzależnień pozwala nam zrozumieć ich mechanizmy oraz wybrać odpowiednią drogę leczenia.

Kiedy skorzystać z profesjonalnego leczenia uzależnień?

Sygnały alarmowe, które mogą świadczyć o konieczności szukania pomocy specjalistów i podjęcia terapii uzależnień to m.in.:

• brak hamulców podczas sięgania po konkretną substancję lub wykonywania konkretnej czynności; odczuwanie silnego braku i wewnętrznego rozdrażnienia, gdy nie można zaspokoić danej potrzeby;
• straty zdrowotne, finansowe, emocjonalne itp. będące skutkiem przyjmowania substancji lub powtarzania danej czynności;
• potrzeba zwiększania intensywności bodźców, by uzyskać ten sam efekt;
• koncentracja życia wokół źródła uzależnienia, spadek zainteresowania innymi bodźcami;
• objawy zespołu abstynencyjnego: lęk, drżenie rąk lub ciała, nudności, wymioty, itp.

O leczeniu uzależnienia warto pomyśleć już wtedy, gdy pojawiają się sporadyczne objawy oraz szczególnie, gdy chory nie może nad nimi zapanować. Odpowiednio wcześnie wdrożona pomoc specjalistów pomoże zaplanować konkretne działania i uchronić pacjenta przed niszczącymi skutkami uzależnienia.

Objawy osób współuzależnionych

Współuzależnione osoby przystosowują się do długotrwałego stresu, który towarzyszy im podczas życia w związku czy w bliskiej styczności z osobą uzależnioną - ma to niezwykle destrukcyjny wpływ na ich psychikę, a nawet zdrowie fizyczne.
Współuzależnieni wykazują bardzo dużą koncentrację na osobie uzależnionej, czując się za nią odpowiedzialni i próbując za wszelką cenę wpłynąć na jej zachowanie. Przejawia się to w przenoszeniu odpowiedzialności z osoby uzależnionej na siebie, szukaniu winy w sobie za zaistniałą sytuację, ogólnym poczuciu zagubienia i bezradności.

Długotrwałe funkcjonowanie osoby współuzależnionej w bliskim otoczeniu pacjenta uzależnionego skutkuje wieloma zaburzeniami psychicznymi i emocjonalnymi, spadkiem jakości życia i wpływa destrukcyjnie praktycznie na każdą sferę codzienności.

Bardzo często więc nie tylko osoby uzależnione, ale również współuzależnione, potrzebują terapii uzależnień.

Leczenie osób z syndromem DDA

Wśród osób współuzależnionych, szczególnie mocno obciążone psychicznie są dzieci, które są niejednokrotnie skazane na życie z osobą uzależnioną w jednym domu: ogromny stres, poczucie zagrożenia oraz brak psychicznego i emocjonalnego wsparcia w uzależnionym rodzicu/rodzicach wpływa niszcząco na ich młodzieńcze, a później dorosłe życie.

Dorośli, którzy w dzieciństwie borykały się z problemem uzależnienia w domu rodzinnym, mają najczęściej następujące trudności w życiu codziennym:

• niska samoocena,
• nawiązywanie i podtrzymywanie bliskich relacji z ludźmi,
• zachowania introwertyczne, izolowanie się od społeczeństwa,
• problemy z rozpoznawaniem i zaspokajaniem własnych potrzeb,
• problemy z własnymi emocjami (lęki, permanentne poczucie winy),
• kłopoty z podejmowaniem decyzji - strach przed popełnieniem błędu.

W zależności od rodzaju problemów, z którymi osoba współuzależniona boryka się w dorosłym życiu, profesjonalni terapeuci dobierają odpowiednią metodę terapii - może być to zarówno terapia indywidualna, jak i grupowa.